Devlete ait taşınmaz kiralamasında KDV alınır mı?

Sözcü Gazetesi köşe yazarı Nedim Türkmen, bugünkü köşesinde Karayolları Genel Müdürlüğü'nün otoyol hizmet tesisi işletmecilerinden KDV tahsilatı yapmasını kaleme aldı.

İşte Nedim Türkmen'in 'Devletten taşınmaz kiralayana KDV şoku' başlıklı yazısı...

Karayolları Genel Müdürlüğü, Sayıştay raporlarını dayanak göstererek otoyol hizmet tesisi işletmecilerinden KDV tahsilatı yaptı. Oysa yasasız vergi alınamaz.

Olay şu: Sayıştay Başkanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün 2019 Yılı Denetim Raporu'nda; “Otoyol hizmet tesislerinin işletilmesinden kaynaklı kira ödemelerinin Katma Değer Vergisi Kanunu'na tabi olduğu, bu nedenle yatırılan kira bedelleri üzerinden KDV yatırılması gerektiği” tesptini yapıyor. Raporun 36, 37 ve 38'inci sayfalarında yer alan bulgu 18'de; Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kiraya verilen otoyol hizmet tesisleri sıralanarak 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yılları ile ilgili olarak alınması gereken Katma Değer Vergisi (KDV) tutarlarını gösteren bir de tablo yapılıyor. Bu tabloda, “Geçmiş bu beş yıl ile ilgili olarak, 19 adet otoyol hizmet tesisinden 18.106.482,33 TL eksik tahsilatların tamamlanmasının ve son beş yılda eksik yapılan KDV tahsilatlarının Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bildirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir” deniliyor.

KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, HEMEN VERGİ DAİRESİ HALİNİ ALIYOR

Karayolları Genel Müdürlüğü 2020 yılının Kasım ayının sonunda, bu 19 tesise yazı gönderiyor. Yazıda, Sayıştay Raporu'na atıfla; 2014 ve 2015 yılına ait Katma Değer Vergisi ve gecikme faizi tutarlarını her tesis için hesaplayarak, 25 Aralık 2020 tarihine kadar idare hesaplarına yatırılması isteniyor. Bu yazıları alan 19 otoyol hizmet tesisi, yazılı olarak itirazlarını idareye bildiriyorlar ve “işlemin Katma Değer Vergisi'ne tabi olmaması gerektiğini”, ihaleyle kiralama yaptıklarını, kontratlarında kira bedelinin açıkça yazıldığını ve Katma Değer Vergisi'nden ne ihale şartnamesinde ne de kontratlarında bahsedilmediğini, kaldı ki; taşınmaz kiralamalarının Katma Değer Vergisi'nden istisna olduğunu ve Sayıştay'ın “işletme hakkı devri” yapıldığı yorumunun yanlış ve zorlama olduğunu belirtiyorlar. Peki, bu yazıları alan ve tahsilatları yapamayan Karayolları Genel Müdürlüğü ne yapıyor? Yazı ile istediği 2014 ve 2015 yılı eksik yatırıldığı iddia edilen Katma Değer Vergisi tutarlarını ve gecikme faizlerini, işletmelerin 2020 yılına ilişkin ödedikleri kira bedelinden mahsup ediyor, yani işletmelerden tahsil ediyor. Ben, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün ortada vergi dairesi tarafından gönderilen vergi/ceza ihbarnamesi yok iken, bu ödemeyi üstelik zamanaşımına uğramış yıl varken, nasıl yaptığını merak ediyorum. Herhalde, pişmanlıkla KDV beyannamesi verdi veya paraları Sayıştay hesabına gönderdi! Karayolları bu tahsilattan sonra bu tesislere “2020 yılı kiralarını eksik ödediniz, 2020 yılına ait ödenmemiş borcunuzu kapatın, aksi halde hukuki işlem başlatacağız” diyerek tekrar yazı gönderiyor. Ne güzel değil mi? Devlet kurumu isen, her sorunu pratik bir şekilde çözebiliyorsun. Zaman aşımına uğramış varsayıma dayalı vergiyi bile, şıp diye tahsil edebiliyorsun.

SAYIŞTAY'IN GÖRÜŞÜNE, MALİYE DE UYUM SAĞLADI!

Sayıştay 7. Dairesi 2017/352 numaralı kararında; “belediyelere ait gayrimenkullerden bizatihi bir iktisadi işletme mahiyetinde olan belli bir teçhizat ve donanıma sahip taşınmazların (spor salonu, hamam, halı saha, sosyal tesis, kültür merkezi, sinema vb.) veya gayrimenkule bağlı bir hakkın (büfe, çay ocağı, otopark vb.) kiraya verilmesi söz konusu olduğunda, bu kiralama işlemlerinin gayrimenkul kiralaması olarak nitelendirilemeyeceği, işletme hakkının kiraya verilmesi suretiyle gerçekleşen ticari nitelikli bir hizmet olarak değerlendirileceğinden KDV'ye tabi olacağı” sonucuna ulaşmış. Sayıştay denetimlerinde, yukarıdaki karar çerçevesinde kiralamalar değerlendirilmektedir.

Sayıştay, “Genel müdürlük iktisadi işletme mahiyetinde olmadığından, idareye ait gayrimenkullerin kiralanması işlemleri prensip olarak Katma Değer Vergisi'nden istisnadır Ancak, bu madde hükmü ile sadece iktisadi işletmeye dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması vergiden istisna edilmiştir. Kiralanan taşınmaz, bizatihi iktisadi işletme niteliğinde ise veya taşınmaza bağlı işletme hakkı vb. hakların kiralanması söz konusu ise bu kiralama işlemleri için herhangi bir istisna öngörülmemiştir.

Dolayısıyla, otoyol hizmet tesislerinin işletme hakkının kiralanması kapsamında değerlendirilmesi ve söz konusu kiralamalardan yüzde 18 oranında Katma Değer Vergisi tahsil edilmesi gerekmektedir” demektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı, Sayıştay‘ın görüş ve raporlarından etkilenerek; 2020 yılına kadar ATM ve baz istasyonu konulmak üzere kiraya verme işlemini taşınmaz kiralaması olarak değerlendirirken, şimdi görüşünü değiştirmiş “işletme hakkı devri”dir, şeklinde görüş vermeye başlamıştır.

Örnek olayımızda yapılması gereken şu idi:

Konu Sayıştay tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı'na intikal ettirilecek, görevlendirilen Vergi müfettişleri, verginin mükellefi Karayolları Genel Müdürlüğü olduğu için vergi inceleme raporunu Karayolları Genel Müdürlüğü adına düzenleyecekti. Genel müdürlük, Katma Değer Vergisi alınması gerektiğini düşünüyorsa, vergi dairesine ödemeyi yapacak ve rücu için ilgili şirketlere Ticaret Mahkemesi'nde dava açacaktı.